This Is How We Fly in actie
Caoimhin Ó Raghallaig
Het benenwerk van Nic Gareiss
Petter Berndalen
Voortdurend oogcontact
La Banda Morisca met de spot op José Maria Cala
La Banda Morisca met danser Juan Tomás de la Molia
Sons of Sissy met Simon Mayer (r)
Dansen en musiceren tegelijk
Shake the Sons
Richard Koch (Shake Stew)
Operatie droogmaking
Festival Glatt und Verkehrt in het Oostenrijkse Krems heeft sinds eind vorig jaar een nieuwe programmeur. Aan hem de taak om aan deze 22ste editie een nieuwe en eigen draai te geven zonder de indrukwekkende reputatie van het festival geweld aan te doen. Want in Krems lukt het al vele jaren ook zónder 'grote namen' om vijf avonden achtereen uitverkocht te geraken. Trouwe bezoekers komen niet alleen uit de buurt maar ook van heinde en verre naar Krems gereisd, in het volste vertrouwen dat hen een boeiende en soms zelfs ronduit enerverende avond te wachten staat.
door Ton Maas (tekst en foto's)
Hoe nieuw is nieuw? Het afscheid van oprichter en programmeur Jo Aichinger vorig jaar betekende in elk geval het einde van een tijdperk. Maar zijn opvolger, radiomaker Albert Hosp, was inmiddels ook bijna twintig jaar aan het Oostenrijkse festival verbonden en had al veel langer een flink aandeel in de programmering. Gewoon op de oude voet doorgaan was uiteraard geen optie: een nieuwe roerganger kan zich immers alleen bewijzen door de veranderingen die hij doorvoert.
Voorzichtig vernieuwend
Hosp doet dat gelukkig behoedzaam, al werden de trouwe festivalganger al bij voorbaat geconfronteerd met een niet erg fraai nieuw logo. Terugblikkend op de eerste avond lijkt dat vooralsnog de ernstigste uitglijder. Want het programma begon meteen met een geslaagd nieuw onderdeel: een live-interview vooraf met een van de ariesten. En die was perfect gekozen, want danser Nic Gareiss zou twee uur later met zijn groep This Is How We Fly tekenen voor het hoogtepunt van dag een.
Van traditie naar eigenheid
Het is een wonderlijk viertal: twee Ieren, een Zweed en een Amerikaan. Rietblazer Seán Mac Erlaine heeft een verleden als jazzmuzikant en heeft zich bovendien bekwaamd in boventoonzang en live-elektronica. Violist Caoimhin Ó Raghallaig verdiende zijn sporen in The Gloaming en slagwerker Petter Berndalen maakte jarenlang deel uit van de folkrockformatie Gjallarhorn. Gareiss werd als kind door zijn ouders meegesleurd naar folkfestivals in de Appalachen en raakte er in de ban van traditionele dansvormen. In plaats van zelf volksdanser te worden, ontwikkelde hij echter een geheel eigen dansvorm, gebruik makend van technieken en stijlelementen uit allerlei tradities. Meer daarover in een interview met hem dat binnenkort hier verschijnt.
Zelfbedachte folklore
De muziek van This Is How We Fly vertoont oppervlakkige gelijkenis met allerlei tradities. Je kan er zonder veel moeite Keltische en Scandinavische folk in horen, maar zelf noemen ze hun zelfgecomponeerde oeuvre liever 'volksmuziek uit een denkbeeldig land'. Dat wordt helemaal duidelijk als Caoimhin op zijn hardingfele (Noorse vioolvariant met extra resonantiesnaren) een traag waaierend stuk inzet, rijk gelardeerd met heerlijk schurende dissonanten, waarvan hij via sampling en live nabewerking fragmenten krijgt 'teruggekaatst' door Seán vanuit diens iPad. Nic beperkt zijn voetenwerk daarbij vrijwel geheel tot 'slipping & sliding', een techniek die tapdansers ten tijde van de vaudeville gebruikten om hun voetenvuurwerk van rustmomenten te voorzien.
Vlechtwerk met tulband
Ook La Banda Morisca uit Spanje, een groep die flamenco mengt met Arabische klanken, heeft een danser bij zich. Hoe virtuoos die ook over het podium wervelt, hij blijft keurig binnen de lijntjes van de flamencotraditie en weet daardoor minder te verrassen dan Gareiss bij This Is How We Fly. Wie wel indruk maakt in deze groep, is zanger José Maria Cala. Getooid met een moorse tulband vlecht hij met zijn imposante stem beide tradities samen tot een vanzelfsprekend klinkend amalgaam.
Schud ze maar eens flink doorelkaar
Qua dans - min of meer het thema van deze eerste festivalavond - scoorde de openingszet hogere ogen: een speciaal voor Glatt und Verkehrt ontwikkelde voorstelling, waarbij twee groepen van verschillende denominatie (volksdans en eigentijds bewegingstheater) elkaar omarmen - soms zelfs heel letterlijk. Sons of Sissy, het moderne dansgezelschap rond Simon Mayer, en Lukas Kranzelbiners Shake Stew zorgden met vereende krachten als gelegenheidscombinatie 'Shake the Sons' voor een even verrassende als duizelingwekkende festivalopener. Het toch al forse podium van Winzer Krems moest speciaal voor deze avond met enkele tientallen vierkante meters worden uitgebreid om deze elf explosieve dansers voldoende Lebensraum te kunnen bieden.
Regenwater als roet in het eten
Of het allemaal goed zou aflopen, was bij aanvang om zeven uur 's avonds nog helemaal niet zeker. De dreigende, gitzwarte wolken die zich boven Krems hadden samengetrokken, bleken voorbode te zijn van een kort maar hevig noodweer. Dat was weliswaar niet ernstig genoeg om het duizendkoppige publiek naar de enorme wijnkelders te evacueren, zoals het noodplan voorschrijft, maar zette wel het hele podium blank, zodat het eerst met man en macht droog moest worden gemaakt eer de dansers er zonder levensgevaar hun capriolen konden uithalen.